Những ngôi trường nổi tiếng nhất Sài Gòn xưa – Phần 7: Trường trung học Bác Ái Học Viện (nay là Đại Học Sài Gòn)

Ngày nay, giữa con đường An Dương Vương nhộn nhịp và xô bồ, hơi khuất sau những hàng cây xanh là ngôi trường đã được xây hơn 100 năm trước, đến nay vẫn còn giữ lại phần nào được kiến trúc cũ, đó là trường Đại Học Sài Gòn.

Đây là ngôi trường mang kiến trúc cổ kính kết hợp giữa kiến trúc Trung Quốc và Pháp, được xem là trường Đại học đẹp và cổ kính nhất Sài Gòn hiện nay.

Trước 1975, đây là trường trung học Bác Ái Học Viện, là ngôi trường lâu đời và lớn nhất của người Hoa ở Chợ Lớn. Ngoài tiếng Trung, học sinh trường Bác Ái còn được học tiếng Pháp, nên sau khi tốt nghiệp có thể nói song ngữ lưu loát. Thời đó, những học sinh tốt nghiệp trường này vì nói được cả 3 thứ tiếng Việt – Hoa – Pháp nên rất có vị thế trong xã hội.

Năm 1908, bang trưởng bang Phúc Kiến, đồng thời là hội viên của Hội Đồng thành phố Chợ Lớn là Tạ Mã Điền (Tja Ma Yeng) đã tài trợ tài chánh để xây dựng và lập ra trường trung học Pháp-Hoa, tên chính thức là Lycée Franco-Chinois.

Toàn quyền Pháp lúc bấy giờ là Jean Paul Beau rất ủng hộ việc thúc đẩy nhanh chóng xây dựng trường Pháp-Hoa để ngăn chặn làn sóng con em người Hoa giàu có ở Chợ Lớn phải đi du học ở Nhật Bản, Hongkong hoặc Đại lục.

Thời đó, những học sinh tốt nghiệp từ trường Lycée Franco-Chinois được đánh giá cao, và có vị thế vững chắc trong xã hội cũng như trong lãnh vực thương mại khắp Nam kỳ lục tỉnh, vì họ thông thạo hai hoặc ba thứ tiếng (Việt-Pháp-Hoa). Họ được người Saigon-Chợ Lớn và Lục tỉnh gọi là “Mái Chín”. Một số truyện của Hồ Biểu Chánh và Bình Nguyên Lộc cũng có nói về các ông Mái Chín này.

Suốt thời kỳ Pháp thuộc, Trường trung học Pháp Hoa chỉ dành cho người Hoa học. Đến năm 1955 chính quyền VNCH đổi tên Lycée Franco-Chinois thành Trường trung học tư thục Bác Ái Học viện (Collège Fraternité), dạy từ lớp đệ thất đến đệ nhất, bắt đầu nhận cả học sinh Việt.

Bác Ái Học Viện thời điểm này có 20 lớp, mỗi lớp gồm 40 học sinh. Đồng phục áo trắng, quần xanh, vớ và giày Bata trắng, nữ mặc áo trắng với váy xanh dương đậm.

Theo nhạc sĩ Ngọc Sơn, trong biến cố Tết Mậu Thân 1968, Bác Ái Học Viện trở thành một trại tị nạn cho người dân Chợ Lớn bị mất nhà cửa, và bài hát nổi tiếng “100 Phần Trăm” cũng được ông sáng tác trong thời gian ông quen một cô nữ sinh gốc Hoa tị nạn tại đây.

Vị trí trường Bác Ái nằm góc trên bên phải, mặt tiền bên đường Thánh Thái (nay là An Dương Vương. Đường dọc hình bên trái là Trần Bình Trọng, đi ngang qua Nhà thờ Chợ Quán

Trường trung học Bác Ái Học Viện hoạt động đến năm 1975 thì bị giải thể, đến năm 1976 trở thành trụ sở của trường Cao đẳng Sư phạm TpHCM, trên cơ sở trường Sư phạm cấp 2 miền Nam Việt Nam được thành lập từ năm 1972.

Trụ sở trường năm 1990, khi là trường cao đẳng sư phạm

Từ năm 2003, trường Cao đẳng sư phạm bắt đầu được nâng cấp thành bậc đại học, đến năm 2007 thì cơ sở trường Bác Ái Học Viện cũ chính thức trở thành trụ sở trường Đại Học Sài Gòn cho đến nay.

Trường đại học Sài Gòn (SGU)

Một số hình ảnh khác của trường Bác Ái Học viện:

Những hình ảnh hiện nay của trường Đại Học Sài Gòn:

Nét kiến trúc tiêu biểu của trường là sự pha trộn văn hoá phương Tây và văn hoá Trung hoa

Những tán lá bàng che nghiêng dưới mái ngôi trường hơn 100 năm tuổi

Nói thêm về người đầu tiên có sáng kiến thành lập trường trung học Pháp – Hoa, tiền thân của Bác Ái Học Viện, đó là ông Tạ Mã Điền, có tục danh là Má Chín Dánh, sinh năm 1862 ở Batavia, đảo Java của Nam Dương (Indonesia), mất năm 1940 ở Chợ Lớn. Ông là người Hoa gốc Phúc Kiến từ đảo Java, lúc này là thuộc địa của Hòa Lan, đến Chợ Lớn năm 1885 buôn bán và xuất khẩu gạo. Cũng giống như một đại phú gia người Hoa ở Chợ Lớn khác là Quách Đàm (người xây chợ Bình Tây), ông Tạ Mã Điền có các tàu vận tải chở hàng chạy bằng hơi nước và rất nhiều nhà cửa ở Sài Gòn và Chợ Lớn. Ông được bầu làm bang trưởng bang Phúc Kiến, hội viên của Hội Đồng thành phố Chợ Lớn.

Theo nhà nghiên cứu Nguyễn Đức Hiệp, Tạ Mã Điền hữu hai nhà máy xay lúa Bang-aik-Guan (Vạn Ích Nguyên) và Ban-Hong-Guan ở hai bên bờ kinh Tàu Hủ.

Trong giai đoạn đầu ông lập công ty buôn bán gạo “Ban Guan” (Vạn Nguyên), gia nhập quốc tịch Pháp năm 1905 và sau đó mua lại một nhà máy xay lúa chạy bằng hơi nước của một công ty Pháp sắp sửa phải đóng cửa. Ông đặt lại tên nhà máy là Ban Aik Guan Steam Rice Mill Co. Ltd.

Sau đó Tạ Mã Điền thấy nhà máy Ban Aik Guan Steam Rice Mill vẫn còn nhỏ. Để phát triển thêm, ông mua đất ở dọc bến Bình Đông và xây một nhà máy lớn hơn trang bị với máy xay lúa mới và đặt tên nhà máy mới này là “Ban Hong Guan”. Ông còn có cơ sở mua bán lúa và nhà máy xay lúa nhỏ ở 231 quai de Mytho (nay là đại lộ Võ Văn Kiệt).

Thời gian sau đó, ông còn xuất khẩu gạo qua công ty của mình là “Hock Guan Hong”.

Bốn người con trai của Tạ Mã Điền đều theo Tây học, đó là Tạ Thanh Thuyền, Ta Thanh Tông, Tạ Thanh Hảo và Tạ Thanh Tri, cũng đều tham gia vào lãnh vực thương mại, phụ giúp cha mình điều hành công việc.

Đông Kha – chuyenxua.net

Xem thêm

Comments

Ghi ý kiến của bạn:

Please enter your comment!
Please enter your name here

Xem thêm

Nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông và 2 bài nhạc xuân bất tử thập niên 1950: Phiên Gác Đêm Xuân – Nhớ Một Chiều Xuân

Nguyễn Văn Đông là một trong những nhạc sĩ nổi tiếng nhất của dòng nhạc vàng. Với cương vị là một sĩ quan cấp cao của quân đội thời xưa, nhạc sĩ rất bận rộn với rất nhiều công việc khác nhau, cả việc nước lẫn việc điều hành...

Cuộc đời và sự nghiệp nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9, tác giả ca khúc Không, Buồn Ơi Chào Mi…

Những người yêu nhạc đều từng biết đến nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9 và từng nghe nhiều lần những ca khúc nổi tiếng của ông như là Không, Ai Đưa Em Về, Buồn Ơi Chào Mi, Tình Khúc Chiều Mưa... Nét nhạc của Nguyễn Ánh 9 vừa trữ tình...

Bộ ảnh những chuyến tàu điện ở Hà Nội trước thập niên 1990 – Ký ức một thời leng keng xe điện

Tuyến đường sắt nội thành đầu tiên của Việt Nam được xây dựng ở Sài Gòn, kết nối Sài Gòn và Chợ Lớn và đi vào hoạt động từ năm 1881, ban đầu chạy bằng động cơ hơi nước (đến 1911 mới bắt đầu chuyển qua động cơ điện). Trễ...

Tiểu sử nhạc sĩ Hoàng Trang, tác giả của Không Bao Giờ Quên Anh, Ngỏ Hồn Qua Đêm…

Nhạc sĩ Hoàng Trang là tác giả của những ca khúc nhạc vàng đã được nhiều thế hệ khán giả yêu mến: Ngỏ Hồn Qua Đêm, Đêm Ru Điệu Nhớ, Không Bao Giờ Quên Anh, Ăn Năn, Kể Chuyện Trong Đêm, Tâm Sự Với Anh, Nếu Đời Không Có...

Hình ảnh Sài Gòn ven đô thập niên 1950 qua những ca khúc nổi tiếng: Kiếp Nghèo, Xóm Đêm, Phố Buồn

Giữa thập niên 1950, khi cuộc sống của Sài Gòn hoa lệ vẫn chưa đi vào ổn định, ngay bên cạnh ánh sáng kinh kỳ phồn hoa là những khu nhà lá tồi tàn với đường lầy muôn lối quanh, là nơi sinh sống của những người lao động...

Bộ sưu tập hình ảnh đẹp đời thường trên đường phố Sài Gòn thập niên 1990 (kỳ 4) – Cuộc sống trên hè phố

Tiếp theo 3 kỳ đầu của bộ sưu tập hình ảnh Sài Gòn thập niên 1990, sau đây là bài thứ 4, cũng với những hình ảnh của nhiếp ảnh gia người Đức đi du lịch ở Việt Nam năm 1991. Đến thăm Việt Nam vào đầu thập niên 1990,...

Nhạc sĩ Hoàng Trọng và 2 ca khúc nổi tiếng phổ thơ Vĩnh Phúc: Ngàn Thu Áo Tím & Cánh Hoa Yêu

Nhạc sĩ Hoàng Trọng được giới nghệ sĩ Miền Nam đặt cho danh hiệu là “Ông Vua Tango”. Có thể nói không một nhạc sĩ Việt Nam nào sáng tác Tango nhiều và hay như nhạc sĩ Hoàng Trọng, bài nào cũng đặc sắc, mỗi bài 1 vẻ: Hai...

Công dụng của cột tháp cao quen thuộc ở gần cầu Điện Biên Phủ (đường Phan Thanh Giản của Sài Gòn xưa)

Đối với người Sài Gòn trong hơn 50 năm qua, hẳn là ai cũng quеn thuộc với hình ảnh một cột tháp cao ở cửa ngõ phía đông của thành đô Sài Gòn. Nếu đi từ Hàng Xanh vào thì cột tháp nằm bên phải đường Phan Thanh Giản...

Nhớ sao xe cộ Sài Gòn ngày xưa…

Những ᴄhiếᴄ xe ᴠốn đã ngủ yên trᴏng ký ứᴄ tuổi thơ phút ᴄhốᴄ hiện ᴠề. Nhiều ᴄhụᴄ năm trôi qua, đời người như bóng ᴄâu qua ᴄửa, những ᴄhiếᴄ xe này đã từng là ᴄhứng nhân ᴄủa thời ᴄuộᴄ, đã từng ᴄhiêm nghiệm ᴄái lẽ ᴠô thường ᴄủa...

Danh ca Thanh Thúy và hơn 60 năm gắn bó với dòng nhạc Trúc Phương

Trúc Phương được xem là nhạc sĩ tiêu biểu nhất của dòng nhạc vàng từ thập niên 1960 trở về sau, và người trình bày thành công nhất nhạc của Trúc Phương, cho đến nay, không ai so sánh được với danh ca Thanh Thúy. Từ cuối thập niên 1950,...