Câu chuyện về những tượng đài ở Sài Gòn thập niên 1960

Quốc gia nào cũng có những bức tượng đài với mục đích tuyên truyền kết hợp với nền văn hóa, nghệ thuật. Di sản tượng đài của Sài Gòn xưa cũng không phải là ngoại lệ.

Có thể nói, lịch sử cận đại của Sài Gòn đã trải qua 3 thời kỳ chính: thời Pháp thuộc, thời VNCH và thời nay. Pháp đã xây dựng những tượng đài của các nhân vật lịch sử người Pháp nổi bật trong giai đoạn Sài Gòn là xứ thuộc địa.

Sang đến thời VNCH, việc xây dựng những bức tượng kỷ niệm khắp các điểm nổi bật ở thủ đô Sài Gòn đã được nội các của Thủ tướng Nguyễn Cao Kỳ thực hiện trên một quy mô lớn, kể từ giữa những năm thập niên 1960.

Hầu hết các tượng đài thời kỳ này đã bị dẹp bỏ, ngoại trừ một số tượng đài là Tượng An Dương Vương ở bùng binh Ngã 6 Chợ Lớn, Tượng Phù Đổng Thiên Vương nằm tại bùng binh Ngã 6 Sài Gòn; Tượng Phan Đình Phùng (thánh tổ Quân cụ) nằm trước bưu điện Chợ Lớn; Tượng Trần Hưng Đạo đặt tại công trường Mê Linh… Riêng với bức tượng quen thuộc với người Sài Gòn (vì nằm ngay trung tâm Quận Nhứt) là tượng Trần Nguyên Hãn tại bùng binh Quách Thị Trang, trước cửa chợ Bến Thành thì vừa bị di dời cách đây không lâu.

Bên cạnh những danh nhân lịch sử, các binh chủng, còn có tượng đài kỷ niệm như tượng Thủy quân Lục chiến trước tòa nhà Quốc hội. Thiên sứ Micae (thánh tổ binh chủng Nhảy Dù) gần trại Hoàng Hoa Thám, Biệt Động Quân có tượng 3 người lính tại ngã sáu Lý Thái Tổ, và đài kỷ niệm “Tổ quốc Không gian” của Không quân trước mặt Tòa Đô Chánh. Tất cả những đài kỳ niệm này đã bị đạp bỏ sau 1975.