Nghệ sĩ guitar Thanh Điền qua đời vào 6h sáng 25/12/2023 tại Cần Thơ, hưởng dương 57 tuổi. Thông tin này khiến những khán giả yêu mến ông cảm thấy ngỡ ngàng vì sự ra đi có phần đột ngột. Lễ tang nghệ sĩ Thanh Điền được họ hàng đứng ra lo liệu do ông không có vợ con, cha mẹ cũng đã ra đi từ lâu. Khi còn sống, ông không có nhà riêng mà ở cùng người em kết nghĩa tại Cần Thơ.
Với những người yêu mến Thanh Điền, chắc hẳn không thể quên dáng ông ngồi vắt một chân hoặc hai chân trên ghế ngay cả khi giao lưu hay biểu diễn. Ông luôn tự nhận mình ít học nên giao tiếp, hành xử có thể khiến người khác phật lòng hoặc nói điều gì không hay. Tuy nhiên, khán giả nhìn thấy ở ông sự chất phác, thật thà và niềm đam mê bất tận với âm nhạc thông qua cây đàn guitar.
Cuộc đời của nghệ sĩ Thanh Điền gần như gắn bó trọn vẹn với lời ca và tiếng đàn, ông không nhìn thấy được cảnh sắc, nhưng tiếng đàn của ông đã mang lại cho khán giả muôn vạn âm sắc của cuộc đời. Trong nhiều năm trước khi qua đời, ông bị bệnh huyết áp cao nhiều năm, phải dùng thuốc hàng ngày, nhưng điều đó không ảnh hưởng gì tới niềm đam mê âm nhạc, tới nụ cười như trẻ thơ mỗi khi được ôm trên tay cây đàn guitar.
Nghệ sĩ guitar Thanh Điền tên thật là Lê Thanh Điền, sinh ngày 4/5/1967 tại Phong Điền (Cần Thơ), bị khiếm thị bẩm sinh. Bằng nghị lực của mình, ông đã tự học guitar và luyện được ngón đàn rất độc đáo, gây ngạc nhiên với nhiều người. Phong cách guitar của Thanh Điền có ảnh hưởng từ âm nhạc đường phố Nam Mỹ, kết hợp với các âm gõ vào thùng guitar.
Sinh ra với đôi mắt mù lòa, gia đình cũng không khá giả, bằng niềm đam mê và sự nỗ lực, không qua trường lớp nào, ông Điền đã tự rèn luyện khả năng chơi đàn điêu luyện. Với ông, đó là cách để vượt qua mặc cảm, mang đến niềm vui cho những người xung quanh.
Dù sinh ra đã thiếu may mắn hơn người khác nhưng nghệ sĩ Thanh Điền nói rằng ông chưa một lần oán trách cuộc đời, thay vào đó đã chọn cho mình lối sống lạc quan, hài lòng với cuộc sống: “Ông trời lấy của tôi đôi mắt, lại cho tôi đôi tai thật là thính để chơi nhạc”. Không có đôi mắt để nhìn đời, ông tìm cho mình lối cảm nhận cuộc sống theo một cách riêng.
Nghệ sĩ Thanh Điền cho biết từ năm 6 tuổi, ông đã tiếp xúc với đàn mandoline, rồi sau đó mới chuyển qua học guitar. Trong suốt 15 năm khổ luyện, ông mới chơi đàn thuần thục chỉ bằng cách tự mày mò trong bóng tối. Gia đình cũng không ai theo nghệ thuật nên Thanh Điền tự học qua đài radio. Ngày đó, ông cứ mở radio và lắng nghe tiếng nhạc, nghe thuộc thì lấy đàn ra tập theo.
Theo nghệ sĩ Thanh Điền, ông học đàn không phải chỉ để quên đi nỗi buồn, mà còn là vì đã cùng đường. Ông cho rằng mình không thể làm gì ngoài chơi đàn. Lúc sinh thời, nghệ sĩ Thanh Điền từng kể rằng đã không ít lần suy nghĩ sẽ rời xa cây đàn vì bấm phím đàn đau đến nản chí, nhiều lần vừa học, ông vừa khóc, khóc hết nước mắt. Với người khiếm thị như ông, việc học đàn khó gấp nhiều lần người bình thường, nhưng khi nhìn lại, trong cuộc đời ngoài cây đàn để bầu bạn là đáng giá nhất thì đâu còn lại gì… Chính suy nghĩ ấy mà tiếng đàn cứ vậy theo ông cả cuộc đời, giúp có thêm niềm vui và mưu sinh bằng cách đi đánh đàn trong các lễ tiệc, đám cưới. Nhờ tiếng đàn, ông có thể phục vụ trong các đám tiệc, số tiền bồi dưỡng nhận được tuy không nhiều nhưng cũng có thể trang trải được phần nào cho cuộc sống.
Thanh Điền có cách chơi đàn guitar rất sáng tạo, ông tự nghĩ ra cách đánh đàn riêng biệt cho những bài khác nhau, vừa đánh vừa gõ lên thành đàn rất độc đáo. Ông cho biết là với cách đánh như vậy, ông cảm thấy tự tin, bớt mặc cảm, và cũng cảm thấy vui khi mình đã đem đến niềm vui cho những người xung quanh. Ngày nay là thời đại của YouTube, vì vậy cũng có thể nói rằng ông Điền đã mang đến niềm vui, niềm thích thú cho hàng triệu người thưởng thức ngón đàn của ông thông qua internet.
Cho đến trước khi qua đời, nghệ sĩ Thanh Điền không có nhà riêng. Ông sống cùng họ hàng khi ở Cần Thơ, lúc ở Sài Gòn. Lúc sinh thời, nghệ sĩ Thanh Điền từng chia sẻ, ông không mơ đến việc lấy vợ sinh con, không phải vì tự ti mà ông sợ làm khổ người khác. Ông nói rằng phụ nữ lấy chồng để được chăm sóc, còn tình cảnh của ông có thể liên luỵ tới họ, vì vậy ông chấp nhận chọn cuộc sống tự do, tự tại.
Thanh Điền lấy tài nghệ của mình làm kế sinh nhai, nói rằng chỉ khi nhắm mắt xuôi tay mới từ bỏ chơi đàn, chơi đàn là niềm yêu thích và chơi đàn để sống. Ông không muốn trở thành gánh nặng cho mọi người.
Một điều đặc biệt, tiếng đàn của nghệ sĩ Thanh Điền không chỉ được hàng triệu người Việt yêu thích, mà ông còn tạo ra được một hiện tượng đối với khán giả ngoại quốc.
Nhiều năm qua, trên YouTube có các video quay lại các bài hát ông đệm đàn cho các ca sĩ không chuyên hát và có hàng triệu đến hàng chục triệu lượt xem. Không chỉ đệm đàn các bài nhạc Việt, mấy năm qua còn có các video Thanh Điền đệm các ca khúc bất hủ ngoại quốc, và những video này làm kinh ngạc nhiều người xem video ở nước ngoài, vì theo họ lần đầu tiên họ thấy được một người có khả năng tạo ra được nhiều âm thanh của nhiều nhạc cụ như vậy chỉ bằng một cây đàn guitar thùng đơn giản, điều mà trên thế giới không phải ai cũng làm được. Khả năng đó của nghệ sĩ Thanh Điền, nếu vào thời xưa, có thể xem là một “quái kiệt”. Người đánh guitar hay thì rất nhiều, nhưng hay theo kiểu Thanh Điền có lẽ là duy nhất.
Trong số những bài nhạc nước ngoài mà Thanh Điền đệm guitar, bài nhận được nhiều lượt views và nhiều comment nhất có lẽ là Zombie, một ca khúc alternative rock của ban nhạc người Ireland là The Cranberries.
Nhạc rock thường phải được trình diễn bởi một ban nhạc với nhiều nhạc cụ khác nhau, mà đặc trưng là guitar điện và trống. Với nghệ sĩ Thanh Điền, chỉ duy nhất bằng một cây đàn guitar thùng, ông đã mô phỏng lại được các âm thanh đó của ca khúc bất hủ và làm cho người ta phải kinh ngạc. Có người còn nói cách chơi đàn này không khác gì là một ảo thuật gia đang biểu diễn.
Video Thanh Điền đệm bài Zombie
Một người ngoại quốc đã bình luận dưới video này: Ông ấy vừa đánh guitar nhịp, vừa guitar lead, giả tiếng trống, tiếng bộ gõ và hát bè cho ca sĩ chỉ duy nhất bằng một cây đàn. Thật tuyệt vời.
Một người xem từ Nga đã bình luận: Tiếng đàn của ông đã bay qua tận St. Petersburg để làm tan chảy trái tim của một chàng trai người Nga giản dị. Tôi đã cảm động đến chảy nước mắt, đây là bản cover hay nhất mà tôi được nghe. Tiếng đàn vô cùng sống động, như là ông đang sống trong những giai điệu đó, một nghệ sĩ thực thụ.
Chỉ cần biết tận hưởng cuộc sống này bằng một nửa cái cách mà người đàn ông này chơi guitar thôi thì đã là điều vô cùng tuyệt vời – Một người khác nhận xét.
Bên dưới phần bình luận, có nhiều ngôn ngữ khác nhau đến từ nhiều quốc gia khác nhau, nhưng hầu hết đều công nhận rằng: “Đây là bản cover bài Zombie hay nhất từng nghe. Âm nhạc không biên giới, không có rào cản nào về ngôn ngữ”.
Một ca khúc bất hủ khác là Hotel California, được Thanh Điền đệm cho Mina Phan hát, một cô gái xinh đẹp với giọng hát được nhiều người nước ngoài khen ngợi:
Thanh Điền đệm cho Mina Phan hát Hotel California
Một người comment dưới video này như sau: Bản thân cũng là một người chơi guitar lâu năm, tôi có thể nói rằng tài năng của ông thực sự đặc biệt. Dù bị mù, ông ấy vẫn chơi đệm guitar rythym, guitar lead và bộ gõ chỉ trên một cây đàn guitar. Toàn bộ đoạn solo, ông vừa chơi nốt chính vừa đàn hợp âm, rồi chơi các nốt bộ gõ trên thân đàn mà không sót một nhịp nào. Tất cả đều không cần nhìn vô đàn. Thật ảo diệu.
Một người khác nói: Tôi năm nay 74 tuổi mà chưa thấy trường hợp nào như thế này. Tôi không biết chán là gì khi nghe anh ấy chơi đàn. (nguyên văn: In my lifetime (I’m 74), I’ve never enjoyed any guitar player as much as I do this man. He is incredible. I never tire of hearing him).
Video reaction bài Hotel California
Có thể nói guitar Thanh Điền đã trở thành một “hiện tượng” trên YouTube toàn thế giới. Thời đại internet, thế giới phẳng, nên tiếng đàn của ông dễ dàng xuyên biên giới để tới được tất cả mọi người trên địa cầu. Nhiều YouTuber nổi tiếng đã “reaction” lại các video Thanh Điền và nhận được nhiều comment “wow” từ khắp nơi trên thế giới:
Video reaction Thanh Điền đệm bài Lemon Tree từ 1 youtuber nước ngoài
Một người không ngớt lời ca ngợi Thanh Điền: Tôi không tài nào hiểu nổi vì sao ông không phải là siêu sao thế giới. Ông ấy tài năng hơn hầu hết những người nổi tiếng trên các phương tiện truyền thông, vốn chỉ được đánh giá cao quá mức nhờ công nghệ lăng xê và có ngoại hình lung linh nhờ phẩu thuật thẩm mỹ. Thật xấu hổ vì thế giới có quá nhiều người tài năng chăm chỉ nhưng không được biết tới. Thật vinh dự khi được nghe ông đàn.
Một số video Thanh Điền đệm ca khúc nước ngoài khác được nhiều người nghe nhạc quốc tế quan tâm:
chuyenxua.net biên soạn
