Phi Nhung là một trong những nữ ca sĩ tiêu biểu nhất của dòng nhạc vàng và nhạc quê hương ở hải ngoại từ thập niên 1990, có lẽ là người yêu nhạc nào cũng đều biết đến tên tuổi của nữ ca sĩ hải ngoại có giọng ca trữ tình, nhẹ nhàng và dễ đi vào lòng người.
Click để nghe nhạc Phi Nhung
Ca sĩ Phi Nhung tên thật là Lê Thị Tuyết Lan, sinh ngày 10/4/1970 tại Pleiku, cô là kết quả của mối tình giữa một thiếu nữ Pleiku và người lính Mỹ đồn trú tại đây. Từ khi được sinh ra, Phi Nhung không lần nào được nhìn thấy cha ruột và lớn lên trong sự dè bỉu, coi thường của người khác. Khi mẹ đi lấy chồng khác, Phi Nhung ở với ông bà ngoại một thời gian rồi được mẹ đón về ở chung với người cha dượng cùng 5 người em cùng mẹ khác cha.
Sống với mẹ không được bao lâu thì một tai nạn đã cướp đi mất người mẹ, khi đó Phi Nhung mới hơn 10 tuổi đã trở thành mồ côi cả cha lẫn mẹ.
Khi người cha dượng lấy vợ mới, Phi Nhung cùng 5 người em chuyển về ở cùng ông bà ngoại trong hoàn cảnh chật vật. Cô bé 10 tuổi Phi Nhung phải bỏ học để làm thêm để phụ giúp ông bà nuôi các em nhỏ.
Thời gian đó, Phi Nhung chỉ có một nguồn vui duy nhất là được nghe những bài cải lương dân ca mộc mạc, đó cũng là những giai điệu đã gắn liền với sự nghiệp ca hát của cô sau này.
Năm 1989, Phi Nhung chuyển tới Tampa, Florida, Mỹ định cư theo diện con lai, sống cùng với người dì ruột. Từ lúc đó, Phi Nhung bắt đầu từ những công việc chân tay: lau sàn nhà, quét dọn, bồi bàn, may vá thuê… để mưu sinh.
Năm 1992, Phi Nhung làm mẹ đơn thân và sinh người con gái đặt tên là Wendy. Lúc này Phi Nhung làm nghề thợ may để kiếm tiền nuôi con.
Mặc dù cuộc sống vất vả từ nhỏ nhưng Phi Nhung luôn có ước mơ trở thành ca sĩ. Cơ hội đến khi tình cờ cô gặp được Trizzie Phương Trinh (một nữ ca sĩ nổi tiếng hải ngoại thời đó), khi Trizzie đang lưu diễn ở bang Florida và hát từ thiện ở một ngôi chùa tại đây.
Nhận thấy khả năng đặc biệt với giọng hát ngọt ngào của Phi Nhung, Trizzie đã khuyên Phi Nhung tới California – là nơi có đông đúc người Việt – để thực hiện ước mơ ca hát. Đến California, mẹ con Phi Nhung đến ở nhờ trong nhà của Trizzie. Lúc này Phi Nhung chưa được đi hát ngay, mà phải vừa đi làm nhà hàng ban đêm, vừa làm nhân viên bán CD nhạc cho trung tâm Thúy Anh và gửi con mới được hơn 1 tuổi để nhờ mẹ của Trizzie chăm sóc.
Là ca sĩ mới, phải tự bươn chải, Phi Nhung không đủ tiền để sắm áo dài mà phải mượn áo của mẹ của Trizzie để đi diễn. Vàod Mỗi cuối tuần cô đến phòng thu của Trizzie luyện giọng, hát thử. Phải đến 2 năm sau nữa, Phi Nhung mới ra được CD đầu tiên có 2 bài hát Nỗi Buồn Hoa Phượng và Nối Lại Tình Xưa trong 1 CD được ghép chung cùng 2 ca sĩ nổi tiếng Hương Lan, Thanh Tuyền.
Khán giả yêu dòng nhạc quê hương bắt đầu biết đến và yêu mến Phi Nhung sau khi cô song ca cùng Thái Châu trong ca khúc Sông Quê (sáng tác của Đynh Trầm Ca) cùng với nam ca sĩ nổi tiếng Thái Châu tại Hollywood Night 15. Từ đó về sau, Phi Nhung đã có những bước tiến dài trong sự nghiệp âm nhạc.
Click để nghe song ca Thái Châu – Phi Nhung hát Sông Quê
Năm 1998, Phi Nhung được ghi nhận là nữ ca sĩ ra nhiều album nhất, doanh số bán chạy cũng thuộc hàng kỷ lục nên cô được người trong giới và khán giả đặt cho nghệ danh ”Nữ hoàng băng đĩa”.
Những trung tâm băng nhạc mà Phi Nhung đã cộng tác là Tình, Mây, Thúy Anh, Làng Văn, Vân Sơn, Asia, và đặc biệt cô được biết đến là một trong những nữ ca sĩ chủ chốt của trung tâm Thúy Nga từ thập niên 2000.
Click để nghe ca khúc đầu tiên Phi Nhung xuất hiện trên Paris By Night năm 1999
Trong cuộc đời mình, Phi Nhung đã thu âm tổng cộng khoảng 60 ca khúc cho Thúy Nga – Paris By Night. Cô cũng có một thời gian ngắn tham gia chương trình Asia vào năm 1999-2000, thu âm 6 ca khúc cho trung tâm này, để lại dấu ấn với các ca khúc Ba Tháng Tạ Từ, Mưa Rừng, Một Chuyến Xe Hoa.
Click để nghe Phi Nhung hát Ba Tháng Tạ Từ trên Asia năm 1999
Tại trung tâm Thúy Nga, Phi Nhung có sự kết hợp ăn ý với nam ca sĩ Mạnh Quỳnh, trở thành đôi song ca nhạc vàng được yêu thích nhất tại hải ngoại từ những năm đầu thập niên 2000.
Cick để nghe Phi Nhung – Mạnh Quỳnh hát song ca tân cổ giao duyên
Ngoài 1 người con gái Wendy, Phi Nhung nổi tiếng là ca sĩ nhận nhiều con nuôi nhất. Cô từng có tuổi thơ nhọc nhằn, vất vả, từng cảm nhận được nỗi đau và tủi hổ của một đứa trẻ chịu phận mồ côi, nên khi trở thành ca sĩ nổi tiếng, Phi Nhung dành phần lớn thu nhập của mình để làm từ thiện, giúp đỡ những hoàn cảnh không may trong cuộc sống.
Cách đây nhiều năm, Phi Nhung nhận làm mẹ của 18 đứa trẻ. Các con của cô được nuôi dưỡng tại một ngôi chùa ở Bình Phước, nơi đây đã được Phi Nhung cùng bạn bè thân hữu góp sức để tu sửa khang trang.
Ngoài ra, Phi Nhung còn nhận nhiều con nuôi trong nghề ca hát, đó là Quỳnh Trang, Hồ Văn Cường, Thiên Ngân, Tuyết Nhung…
Từ năm 2005, Phi Nhung chính thức được phép trở về biểu diễn tại Việt Nam và trở thành ca sĩ độc quyền của trung tâm băng nhạc Rạng Đông. Ngoài ca hát, Phi Nhung còn tham gia nhiều lĩnh vực khác như diễn viên truyền hình, diễn viên điện ảnh, nghệ sĩ cải lương, nghệ sĩ kịch nói, nghệ sĩ hài, MC, đặc biệt là cô còn thường xuyên ngồi ghế giám khảo trong các cuộc thi thố âm nhạc trên truyền hình suốt từ năm 2014 về sau. Các gameshow mà Phi Nhung làm giám khảo: Solo Cùng Bolero (trọn 6 mùa), Ngôi Sao Phương Nam, Cặp Đôi Hoàn Hảo, Ban Nhạc Quyền Năng, Hãy Nghe Tôi Hát, Bạn Có Thực Tài, Kịch Cùng Bolero, Tài Tử Tranh Tài, Gia Đình Nghệ Thuật, Duyên Dáng Bolero.
Ngày 19/8/2021, Phi Nhung bị nhiễm nCov2, là F0 và được điều trị ở Bệnh viện Gia An 115, đến ngày 26/8 thì được đưa vào phòng Hồi sức đặc biệt (ICU) của bệnh Chợ Rẫy, là nơi điều trị các ca nặng. Hơn 1 tháng sau đó, vào ngày 28/9/2021, dù được sự nỗ lực điều trị của y bác sĩ Bệnh viện Chợ Rẫy nhưng ca sĩ Phi Nhung đã không qua khỏi, cô trút hơi thở cuối cùng vào lúc 11h57, trong sự tiếc thương của hàng triệu người yêu nhạc.
Sau đây mời các bạn nghe lại những ca khúc được yêu thích nhất của Phi Nhung:
Những ca khúc được sáng tác trước 1975:
Chiều Lên Bản Thượng
Ca khúc nổi tiếng của nhạc sĩ Lê Dinh được Phi Nhung trình bày trong chương trình Paris By Night 70 năm 2003, trở thành ca khúc gắn liền với tên tuổi của cô:
Click để nghe Phi Nhung hát Chiều Lên Bản Thượng
Chiều Thương Đô Thị
Mặc dù bài hát này đã được đóng dấu với tên tuổi của các ca sĩ thế hệ trước 1975, đặc biệt là Duy Khánh, nhưng khi Phi Nhung hát lại ca khúc này trên Paris By Night 74 vào năm 2004, cô vẫn tạo được dấu ấn riêng:
Click để nghe Phi Nhung hát Chiều Thương Đô Thị
Mặc dù Phi Nhung chỉ tham gia Asia chỉ trong 2 năm 1999- 2000, nhưng dấu ấn của cô khi xuất hiện tại chương trình này rất đậm nét, đặc biệt là với 3 ca khúc được sáng tác trước năm 1975 là Ba Tháng Tạ Từ, Một Chuyến Xe Hoa và Mưa Rừng. Phần hòa âm đỉnh cao của trung tâm Asia đã góp phần chắp cánh cho giọng hát Phi Nhung vang xa hơn nữa:
Ba Tháng Tạ Từ
Click để nghe Phi Nhung hát Ba Tháng Tạ Từ
Mưa Rừng
Click để nghe Phi Nhung hát Mưa Rừng
Một Chuyến Xe Hoa
Click để nghe Phi Nhung hát Một Chuyến Xe Hoa
Những ca khúc sáng tác sau năm 1975
Có một điều đặc biệt, đó là đa số những bài hát mà Phi Nhung tạo được dấu ấn riêng biệt đều là sáng tác sau năm 1975, đó là Chiều Qua Phà Hậu Giang, Bông Điên Điển, Em Về Miệt Thứ, Lý Con Sáo Bạc Liêu, Sông Quê, Phải Lòng Con Gái Bến Tre, Ru Lại Câu Hò, Trách Ai Vô Tình, Ngựa Ô Thương Nhớ, Hoàng Hôn Màu Tím…
Một số ca khúc tiêu biểu nhất:
Lý Con Sáo Bạc Liêu
Ca sĩ Phi Nhung đã gắn bó với trung tâm Thúy Nga suốt hơn 20 năm qua, và ca khúc đầu tiên mà cô hát tại Paris By Night là Lý Con Sáo Bạc Liêu, một ca khúc của nhạc sĩ Phan Ni Tấn.
Là một người được sinh ra ở Cần Giuộc, nhạc của Phan Ni Tấn đậm chất trữ tình quê hương với giai điệu âm hưởng dân ca Nam Bộ, với ảnh hưởng từ người cha của ông vốn là một nhạc công cổ nhạc.
MV bài hát này được thực hiện tại Việt Nam, đạo diễn là Huỳnh Phúc Điền, xuất hiện trong Paris By Night 49 chủ đề Chúng Ta Đi Mang Theo Quê Hương.
Click để nghe Phi Nhung hát Lý Con Sáo Bạc Liêu
Phải Lòng Con Gái Bến Tre
Một ca khúc nổi tiếng khác của Phi Nhung cũng của nhạc sĩ Phan Ni Tấn, phổ thơ Luân Hoán.
MV ca khúc này cũng được đạo diễn Huỳnh Phúc Điền thực hiện tại Việt Nam với kinh phí rất lớn là $15.000 vào năm 2000. Trong chương trình Music Box đầu năm 2021, ca sĩ Phi Nhung kể lại rằng đây là MV thực hiện mất thời gian nhất. Thời đó cô đã bỏ rất nhiều show để về Việt Nam một tuần, quay phim hết 3 ngày ở Bến Tre. Sau khi thực hiện xong, đạo diễn Huỳnh Phúc Điền đưa video cho Phi Nhung quay về Mỹ. Sau khi giám đốc trung tâm Thúy Nga là cô Thủy xem xong và không thấy có phà Rạch Miễu trong MV, cô không hài lòng và yêu cầu Phi Nhung quay về Việt Nam một lần nữa để quay cho được hình ảnh “Bậu sang phà Rạch Miễu”.
Việc quay về lại Việt Nam và bao nguyên trọn chuyến phà Rạch Miễu để quay phim tốn rất nhiều chi phí, nhưng trung tâm Thúy Nga vẫn chấp nhận đầu tư để có được những thước phim hoàn hảo nhất.
Click để nghe Phi Nhung hát Phải Lòng Con Gái Bến Tre
Chiều Qua Phà Hậu Giang
Ca sĩ Phi Nhung rất có duyên với những chuyến phà, ngoài phà Rạch Miễu thì còn có phà Hậu Giang, với ca khúc nổi tiếng của nhạc sĩ Nhật Ngân được Phi Nhung trình bày đầu tiên là Chiều Qua Phà Hậu Giang:
Chiều qua phà Hậu Giang tiếng ai hát dạo buồn thay
Tiếng ca sầu mênh mang như khơi niềm đau năm tháng xưa
Chân nạng gỗ thấp cao kéo lê đời theo dòng nhạc đưa
Mảnh chiến y phai màu khúc ca nào gợi sầu khôn nguôi
Chiều qua phà Hậu Giang tiếng ai nhắc kỷ niệm xưa
Tiếng ca gợi trong tim bao nhiêu niềm đau chưa lãng quên
Nhưng người qua vẫn qua bước vô tình không hề dừng chân
Ôi xót xa trong lòng tiếng ca buồn chìm vào trong mưa…
Click để nghe Phi Nhung hát Chiều Qua Phà Hậu Giang
Hoàn cảnh sáng tác bài hát này được nhạc sĩ Nhật Ngân kể lại trên Paris By Night 66 năm 2002, đó là trong một lần ông về Việt Nam và đi miền tây quê của vợ, qua phà Hậu Giang thì gặp một người bạn cũ là thương phế binh đi đàn dạo kiếm sống.
“Buổi chiều đó mưa bay bay, tôi ngồi trong quán, bỗng nhiên nghe được giọng hát rất xúc động của một người thương phế binh mặc áo treillis bạc màu, ngồi ở ngoài hàng hiên ôm đàn hát. Nhìn cách đệm đàn của anh, tôi nghĩ không phải là một người hát dạo bình thường. Điều làm cho tôi thật xúc động, đó là anh hát bài “Xuân Này Con Không Về”.
Tôi ra nói chuyện với anh, khi vừa ra tới nơi thì nhận ra đó chính là một người bạn học cũ của tôi, học chung từ thời trung học, rồi sau đó anh đi Võ Bị Đà Lạt. Thời gian sau đó anh bị thương ngoài ᴄhιến trường, gãy một chân và được giải ngũ từ đó. Sau khi tôi nói chuyện với anh, tôi suy nghĩ nhiều và thấy ngậm ngùi” (lời kể của nhạc sĩ Nhật Ngân).
Sau khi về lại Hoa Kỳ, nhạc sĩ Nhật Ngân đã bàn với nhạc sĩ Trần Trịnh và cùng sáng tác Chiều Qua Phà Hậu Giang.
Bông Điên Điển – Ai Về Miệt Thứ
Có 2 ca khúc của nhạc sĩ Hà Phương sáng tác sau năm 1975 đã góp phần tạo dựng tên tuổi ca sĩ Phi Nhung, đó là Bông Điên Điển và Ai Về Miệt Thứ. Nhạc sĩ kể lại hoàn cảnh sáng tác những ca khúc này như sau:
“Kể từ đó chúng tôi chuyển sang viết ca khúc mang đậm phong cách dân ca Nam bộ và cho ra đời những ca khúc Bông Điên Điển, Em Về Miệt Thứ, Nhớ Đất Quê, Chiều Mưa Qua Sông, Đồng Sâu Xứ Lạ, Bông Lục Bình, Chuyện Tình Hoa Cát Đằng… Điều đó cũng phù hợp với tâm tư, tình cảm dành cho quê hương miền Tây, nơi mà chúng tôi lớn lên bên dòng sông, bến nước thấm đẫm những câu hò điệu lý, những làn điệu dân ca đã nuôi nấng tâm hồn chúng tôi. Mỗi ca khúc ra đời là sự thật phát xuất từ tâm hồn do thường xuyên lang bạt, gắn bó với miền đất phương Nam: Láng Linh, An Giang bạt ngàn bông điên điển với bóng hình những cô gái chèo xuồng hái bông đẹp làm sao. Có những đêm nơi Miệt Thứ, Cạnh Đền mà những sinh hoạt về đêm đều diễn ra trong mùng bò (mùng lớn) mới tránh khỏi muỗi đốt…”
Từ những cảm xúc đó, nhạc sĩ Hà Phương đã viết thành 2 ca khúc Bông Điên Điển và Em Về Miệt Thứ nổi tiếng qua tiếng hát Phi Nhung. Sau này ca sĩ Phi Nhung đã luôn biết ơn nhạc sĩ Hà Phương vì 2 ca khúc này đã góp phần lớn làm nên tên tuổi của cô ở hải ngoại.
Click để nghe Phi Nhung hát Em Về Miệt Thứ
Click để nghe Phi Nhung hát Bông Điên Điển
Sông Quê
Đây là sáng tác của nhạc sĩ Đynh Trầm Ca, đã có rất nhiều ca sĩ hát bài này, nhưng khi nhắc đến Sông Quê, hầu như người yêu nhạc chỉ nhớ đến phiên bản đỉnh cao của Phi Nhung song ca cùng Thái Châu trong chương trình Hollywood Night 15 năm 1997: Có một dòng sông chảy tràn trong trí nhớ…
Click để nghe Phi Nhung – Thái Châu hát Sông Quê
Thị Trấn Mù Sương
Bài hát của nhạc sĩ Thanh Sơn viết riêng tặng cho ca sĩ Phi Nhung. Trong chương trình Music Box, ca sĩ Phi Nhung kể lại rằng vào những năm cuối đời, nhạc sĩ Thanh Sơn mắc nhiều chứng bệnh, trong đó có một lần phải mổ tim, chi phí khá lớn. Phi Nhung khi đó ở Việt Nam đã đưa hết số tiền mình có lúc đó để giúp nhạc sĩ Thanh Sơn chữa bệnh, đồng thời gọi cho trung tâm Thúy Nga để xin giúp đỡ thêm, nhờ vậy nên nhạc sĩ đủ trang trải cho bệnh tình của mình. Sau khi khỏe lại, nhạc sĩ Thanh Sơn có nhã ý muốn sáng tác một bài hát để riêng tặng Phi Nhung. Cô nói rằng rất nhớ quê Pleiku và muốn được sáng tác một bài về quê mẹ, từ đó bài Thị Trấn Mù Sương ra đời:
Em sinh ra trên vùng đất đỏ sương mù tên gọi là Pleiku
Bình minh lên như bức tranh tuyệt vời
Rừng cao nguyên với rẫy nương sườn đồi
Những buôn làng ấm no, vui nụ cười trên môi…
Click để nghe Phi Nhung hát Thị Trấn Mù Sương
Trách Ai Vô Tình
Một trong những sáng tác cuối đời của nhạc sĩ Nhật Ngân, ca khúc mang âm hưởng dân ca Nam Bộ. Nhật Ngân cũng là một trong những người đầu tiên hướng dẫn Phi Nhung khi bắt đầu đi hát.
Bạn tình ơi dẫu gì cũng xa nhau rồi,
dòng sông lững lờ trôi con thuyền sóng đưa xa bờ…
Click để nghe Phi Nhung hát Trách Ai Vô Tình
Hoàng Hôn Màu Tím
Bài hát của nhạc sĩ Thế Hiện từng được Phi Nhung hát trên Hollywood Night từ thập niên 1990:
Click để nghe Phi Nhung hát Hoàng Hôn Màu Tím
Vọng Kim Lang – Bậu Đi Theo Người
Liên khúc này được Phi Nhung hát trên Paris By Night 75 năm 2004:
Click để nghe
Đông Kha – chuyenxua.net
