Sơn Tuyền là một trong nữ ca sĩ tiêu biểu của làng nhạc hải ngoại từ cuối thập niên 1980, đầu thập niên 1990, với hình tượng quen thuộc là mái tóc xù kiểu sư tử đã ghi dấu ấn sâu đậm trong trí nhớ của nhiều người.
Sơn Tuyền có giọng hát vang như chuông ngân, là ca sĩ có thể hát đa dạng thể loại, từ nhạc ngoại, nhạc khiêu vũ, trữ tình, nhạc new wave, nhạc quê hương, nhưng được yêu thích nhất vẫn là nhạc vàng với những ca khúc nổi tiếng Người Yêu Cô Đơn, Vườn Tao Ngộ, Hoa Sứ Nhà Nàng…
Ca sĩ Sơn Tuyền được sinh ra ở Đà Lạt, là người thứ 8 trong gia đình có tới 15 anh chị em, trong đó người chị đầu là ca sĩ nổi tiếng Thanh Tuyền.
Từ nhỏ, được chứng kiến người chị của mình thành công trong tột đỉnh trong lĩnh vực ca hát, Sơn Tuyền rất hâm mộ và cũng năng khiếu nghệ thuật nên được người chị nổi tiếng của mình đón xuống Sài Gòn và giới thiệu đến học khiêu vũ tại ban vũ Lưu Bình – Lưu Hồng. Tuy nhiên chỉ được một thời gian ngắn thì Sơn Tuyền nhận ra mình không thích hợp với bộ môn vũ, sau đó được Thanh Tuyền giới thiệu sang học nhạc ở thầy là nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông. Sau một thời gian học nhạc, Sơn Tuyền được đưa cho hát bài Má Hồng Đà Lạt, chuẩn bị thu âm thì xảy ra biến cố 1975, giấc mơ trở thành ca sĩ của Sơn Tuyền từ đó phải tạm gác lại.
Năm 1979, Sơn Tuyền rời Việt Nam đến đảo Air Raya, tại đây cô cùng với 2 ca sĩ – nhạc sĩ Trường Hải và Ngọc Trọng tổ chức nhiều chương trình ca nhạc cho đồng bào Việt Nam trên hòn đảo xứ Nam Dương này. Tháng 4 năm 1980, Sơn Tuyền đặt chân đến Mỹ và định cư tại Houston, Texas.
Tại đây, ban đầu Sơn Tuyền chỉ hát tại các quán cafe với sự khuyến khích của bạn bè, sau đó đi hát chuyên nghiệp tại một club dành cho khách nước ngoài tại bến cảng Port Arthur từ năm 1983. Đây cũng là nơi mà trước đó ca sĩ Carol Kim đã từng cộng tác thường xuyên. Trong thời gian đầu của sự nghiệp, Sơn Tuyền chỉ hát nhạc nước ngoài, cũng là thể loại mà cô rất yêu thích.
Nhờ đi hát thường xuyên như vậy, dần dần Sơn Tuyền bắt đầu được các bầu show người Việt để ý đến và mời đi hát. Trong một lần hát chung show, cô được danh ca Khánh Ly khen giọng tốt khi hát bài Anh Đã Quên Mùa Thu của nhạc sĩ Tùng Giang và khuyên cô về Cali để thuận tiện cho việc phát triển sự nghiệp.
Kể từ khi bắt đầu đi hát chuyên nghiệp, cô đã tự nghĩ ra nghệ danh Sơn Tuyền, dựa theo tên của người chị nổi tiếng Thanh Tuyền. Nếu như Thanh Tuyền nghĩa là dòng suối xanh mát, thì Sơn Tuyền là dòng suối từ nơi rừng núi. Ca sĩ Sơn Tuyền cho biết ngoài thần tượng chị của mình là Thanh Tuyền, cô còn yêu thích các giọng hát Thanh Lan và Ngọc Lan.
Đến 4 năm sau lời khuyên của Khánh Ly, Sơn Tuyền quyết định rời Houston về Cali định cư năm 1988, cũng là khoảng thời gian đánh dấu nhiều thay đổi trong cuộc đời và sự nghiệp của cô.
Tại Cali, với sự giúp sức của ông Tô Giang (người bạn đời đã quen từ thuở nhỏ khi còn ở Việt Nam), Sơn Tuyền thành lập nhãn hiệu băng đĩa riêng mang tên mình, với sản phẩm đầu tiên là Sơn Tuyền CD 1 chủ đề “Anh”, với phần hòa âm của nhạc sĩ Tùng Giang.
Với CD đầu tay phát hành năm 1989 này, Sơn Tuyền hát nhiều thể loại nhạc, từ nhạc ngoại, nhạc trữ tình và cả nhạc vàng. Sau khi hoàn thành xong, Sơn Tuyền đã nhờ Khánh Ly giới thiệu các đại lý bán đĩa rồi đến từng đại lý để chào mời, nhưng đa số là từ chối nhận đĩa bán vì tên tuổi Sơn Tuyền còn quá lạ lẫm, chưa ai biết tới. Dù vậy Sơn Tuyền vẫn kiên trì thuyết phục, nói với các đại lý là cứ lấy đĩa bán, nếu bán được thì trả tiền, còn không được thì thôi. Không ngờ CD đầu tiên được đón nhận ngoài mong đợi, đại lý tiếp tục gọi lấy bán thêm và hối thúc Sơn Tuyền tiếp tục ra sản phẩm mới.
Nhãn hiệu đĩa Sơn Tuyền đã ra mắt khoảng 30 CD, có nhiều CD ăn khách như Thành Phố Buồn, Nhật Ký Đời Tôi, Hoa Sứ Nhà Nàng… nhưng sản phẩm bán được số lượng khủng khiếp nhất phải là CD số 6 chủ đề Người Yêu Cô Đơn. CD này được xem như là chiếc đòn bẩy chắp cánh tên tuổi Sơn Tuyền bay xa khắp nơi vào thời điểm khởi đầu thập niên 1990. Từ sau đó cô được mời đi lưu diễn khắp nơi, từ Âu Châu sang Úc châu, xuất hiện trên sân khấu các trung tâm lớn là Paris By Night, Asia, Hollywood By Night… đồng thời nhận lời hát cho các trung tâm Phượng Hoàng, Asia, Giáng Ngọc…
Dù xuất hiện rất ít trên các đại nhạc hội thu hình, với lý do được Sơn Tuyền cho biết là “không có duyên” với các trung tâm lớn, nhưng Sơn Tuyền vẫn ghi được dấu ấn đậm nét trong lòng người yêu nhạc vàng với các ca khúc Người Yêu Cô Đơn, đặc biệt là Vườn Tao Ngộ song ca với Tuấn Vũ trên sân khấu Asia. Tuấn Vũ cũng là người song ca rất ăn ý với Sơn Tuyền trong những năm đỉnh cao của sự nghiệp thập niên 1990.
Click để nghe Tuấn Vũ & Sơn Tuyền song ca Vườn Tao Ngộ
Một điều đặc biệt, đó là dù có người chị nổi tiếng Thanh Tuyền, nhưng Sơn Tuyền không “ăn theo” sự thành công của chị, không trở thành cái bóng của Thanh Tuyền mà tạo được vị trí, tên tuổi và phong cách riêng cho mình.
Sơn Tuyền cho biết vì ban đầu cô rất thích nghe và hát nhạc nước ngoài, thích phong cách thời trang của các ca sĩ Mỹ, nên cô ăn mặc táo bạo, có phần tomboy, dù cho sau này cô chọn hát nhạc vàng là chủ đạo nhưng phong cách ăn mặc đó vẫn không thay đổi, tạo nên một trường phái riêng biệt trong làng nhạc hải ngoại.
Cho đến nay, dù đã ngoài 60 tuổi, Sơn Tuyền vẫn còn đứng vững trên các sân khấu ca nhạc ở khắp nơi, trong đó có lần về Việt Nam trình diễn vào cuối thập niên 2000, sau đó là về tham gia chương trình Sol Vàng năm 2015.
Một số hình ảnh khác của Sơn Tuyền trong các bìa CD:
Ca sĩ Sơn Tuyền sở hữu một giọng hát cuốn hút và lảnh lót như tiếng chuông ngân, dù hát nhạc vui hay nhạc buồn thì đều ngọt ngào tình cảm, mang đến những nét riêng biệt với các ca khúc vốn đã nổi tiếng với những giọng hát của thế hệ đi trước.
Click để nghe tuyển tập nhạc Sơn Tuyền
Sơn Tuyền không có một nhan sắc khả ái như nhiều ca sĩ khác, nhưng đối với cô thì mọi quan điểm về việc ca sĩ đi hát phải đẹp đều trở nên vô nghĩa. Sơn Tuyền chia sẻ:
“Trong gia đình Sơn Tuyền là xấu nhất, nhưng vì Tuyền rất thích ca hát nên bất chấp dù có sắc hay không, Tuyền vẫn hát. Trời thương mình tự nhiên sẽ cho mình nổi tiếng”.
Để thưởng thức lại một giọng ca đặc biệt của làng nhạc hải ngoại thập niên 1990, mời các bạn nghe lại những ca khúc được xem là xuất sắc nhất của Sơn Tuyền trong bài này. Dù Sơn Tuyền hát rất nhiều thể loại nhạc, từ nhạc ngoại, nhạc trẻ new wave, nhạc trữ tình, nhạc quê hương, nhưng thành công nhất vẫn là nhạc vàng:
Sầu Lẻ Bóng 2
Bài hát này được nhạc sĩ Anh Bằng sáng tác sau năm 1975, là câu chuyện nối tiếp bài hát Sầu Lẻ Bóng đã rất nổi tiếng từ trước 1975. Ca sĩ Sơn Tuyền là một trong những người đầu tiên hát Sầu Lẻ Bóng 2 khi cô hợp tác với trung tâm Asia, và có thể nói không ai có thể hát hay hơn Sơn Tuyền với ca khúc này.
Click để nghe Sơn Tuyền hát Sầu Lẻ Bóng 2
Từ khi mất nhau rồi tim tôi thành sỏi đá
Đêm đêm chập chờn trong giấc ngủ
Nghe hồn như giòng suối trôi vào khoảnh vắng hư vô
Vết thương trong hồn đã như khô…
Lời Trần Tình
Bài hát của nhạc sĩ Hàn Châu này đã được Phương Hồng Quế hát lần đầu trước năm 1975, sau này rất ít người hát lại, gần như chỉ được biết đến với phiên bản rất xuất sắc của Sơn Tuyền.
Click để nghe Sơn Tuyền hát Lời Trần Tình
Ngày tôi vào lính
Xa nhà nhớ bâng khuâng
Ngày tôi ra đơn vị
Chưa về thăm một lần
Đường hành quân gió cao
Mưa lạnh lưng đèo
Lời vui chưa nói cạn
Lời giã từ đã vang…
——
Ca sĩ Sơn Tuyền rất thích hợp với những ca khúc nhạc vàng nói về chuyện tình những người con gái, đó là loạt bài hát Người Tình La Lan (Hàn Châu), Cô Lái Đò Bến Hạ (Hoàng Thi Thơ), Chuyện Tình Người Trinh Nữ Tên Thi (Hoàng Thi Thơ), Chuyện Tình Đan Áo (Trường Sa).
Click để nghe Sơn Tuyền hát Người Tình La Lan
Click để nghe Sơn Tuyền hát Cô Lái Đò Bến Hạ
Click để nghe Sơn Tuyền hát Chuyện Tình Người Trinh Nữ Tên Thi
Click để nghe Sơn Tuyền hát Chuyện Người Đan Áo
Nhớ
Ca khúc này được nhạc sĩ Châu Kỳ phổ từ thơ Tô Như, được Sơn Tuyền trình bày thành công:
Click để nghe Sơn Tuyền hát Nhớ
Đêm qua Phạm Thái nhớ Quỳnh Như
Đồng mạ xanh non nhớ vũng hồ
Trinh nữ bâng khuâng ngồi nhớ bạn
Ngũ Hành Sơn có nhớ Tây Du…
Người Yêu Cô Đơn
Bài hát chủ đề trong đĩa nhạc ăn khách nhất của Sơn Tuyền, với số lượng phát hành và bán được nhiều thuộc hàng top thời thập niên 1990 tại hải ngoại.
Click để nghe Sơn Tuyền hát Người Yêu Cô Đơn
Đời tôi cô đơn nên yêu ai cũng không duyên
Đời tôi cô đơn nên yêu ai cũng không thành
Đời tôi cô đơn nên yêu ai cũng dở dang
Yêu ai cũng lỡ làng dù rằng tôi chẳng lỗi chi…
- Nghe một số bài hát nổi tiếng khác của Sơn Tuyền:
Click để nghe Sơn Tuyền hát Ngoại Ô Buồn
Click để nghe Sơn Tuyền hát Sao Chưa Thấy Hồi Âm
Click để nghe Sơn Tuyền hát Tấm Ảnh Không Hồn
Click để nghe Sơn Tuyền hát Hoa Sứ Nhà Em
Click để nghe Sơn Tuyền hát Lính Xa Nhà
Click để nghe Sơn Tuyền hát Lời Tạ Từ
Nghe những CD ăn khách nhất của Sơn Tuyền:
Click để nghe CD Sơn Tuyền 6 – Người Yêu Cô Đơn
Click để nghe CD Sơn Tuyền 8 – Hoa Sứ Nhà Nàng
Click để nghe CD Sơn Tuyền 9 – Thành Phố Buồn
Theo lời chia sẻ của Tuấn Vũ, thì Sơn Tuyền chính là người song ca ăn ý nhất của anh. Hai giọng hát này cùng có nội lực, một người lảnh lót trong trẻo, một người trầm ấm ngân vang, hòa quyện vào nhau một cách hoàn hảo.
Mời các bạn nghe lại video tuyển chọn những ca khúc song ca hay nhất của Tuấn Vũ và Sơn Tuyền vào thập niên 1990 sau đây:
Click để nghe tuyển chọn nhạc song ca Tuấn Vũ – Sơn Tuyền
Vườn Tao Ngộ (nhạc sĩ Khánh Băng)
Click để nghe Tuấn Vũ – Sơn Tuyền song ca Vườn Tao Ngộ
Đây là bài hát nổi tiếng của nhạc sĩ Khánh Băng ký với bút hiệu là Nhật Hà. Vườn Tao Ngộ là một địa điểm có thật, thuộc Trung tâm huấn luyện Quang Trung trước 1975. Vào mỗi dịp cuối tuần, vườn tao ngộ là nơi mà người yêu, người vợ và gia đình các tân binh đến thăm những người lính trẻ đang được huấn luyện trong 3 tháng quân trường.
Tình Ca Trên Lúa – Hoàng Thi Thơ
Một bản tình ca chốn đồng quê tuyệt vời của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ, và phiên bản Tuấn Vũ – Sơn Tuyền có thể xem là thành công nhất của thời kỳ sau 1975:
Click để nghe Tuấn Vũ – Sơn Tuyền hát Tình Ca Trên Lúa
Trên đồng lúa vàng, một bầy sơn ca
Trên đồng lúa vàng, chỉ mình đồi ta
Chỉ mình đồi ta, nhìn mây, mây ngập ngừng, nhìn chim, chim ngại ngùng
Mình nhìn nhau, nhìn được lòng thẹn thùng trên má, đôi má em hồng hồng…
Tình Bơ Vơ – Lam Phương
Một trong những bản tình ca buồn nổi tiếng nhất của thể loại nhạc vàng:
Càng nhìn em yêu em hơn và yêu em mãi
Dù phút êm đềm xa xưa nay đã đi vào quên lãng
Click để nghe Tuấn Vũ – Sơn Tuyền hát Tình Bơ Vơ
Tôi Vẫn Nhớ – Ngân Giang
Ca khúc Tôi Vẫn Nhớ của nhạc sĩ Ngân Giang chính là dòng tâm trạng thương nhớ khôn nguôi của một cô gái dành cho mối tình đầu tươi đẹp. Dù rằng, mối tình ấy của cô đã lùi sâu vào dĩ vãng từ lâu:
Bao năm qua dù xa anh nhưng tôi vẫn nhớ
Nhớ con đường nắng u buồn
Dìu nhau đi tìm râm bóng mát
Lòng bâng khuâng nghĩ chuyện vu vơ
Click để nghe Tuấn Vũ – Sơn Tuyền hát Tôi Vẫn Nhớ
Nối Lại Tình Xưa – Vinh Sử & Ngân Giang
Nối Lại Tình Xưa là một ca khúc được 2 nhạc sĩ Ngân Giang và Vinh Sử sáng tác vào đầu thập niên 1970, nhạc sĩ Vinh Sử kể lại rằng bài hát này được sáng tác dựa trên truyện tình yêu có thật của ông.
Về đây bên nhau ta nối lại tình xưa
Chuyện tình mà bao năm qua em gói ghém từng kỷ niệm
Phai nắng con đường xưa những chiều hẹn hò mưa đổ
Mưa ướt lạnh vai anh em thấy lòng mình xót xa…
Click để nghe Tuấn Vũ – Sơn Tuyền hát Nối Lại Tình Xưa
Gặp Nhau Làm Ngơ – Trần Thiện Thanh
Nhớ khi xưa lạ nhau,
Chung một đường kẻ trước người sau.
Chàng lặng đi theo nàng,
Hát vu vơ mấy câu nhạc tình…
Click để nghe Tuấn Vũ – Sơn Tuyền hát Gặp Nhau Làm Ngơ
chuyenxua.net biên soạn
