Danh ca Thanh Tuyền là một trong những nữ ca sĩ nổi tiếng nhất của dòng nhạc vàng. Cũng như nhiều ca sĩ khác cùng thế hệ, sở hữu được nét riêng biệt trong giọng hát. Khi cô cất tiếng hát lên là biết ngay đó là Thanh Tuyền không lẫn vào đâu được bởi chất giọng đặc biệt, cách luyến láy đã trở thành thương hiệu. Cô hát theo lối bạch thanh, giọng cao vút, ngân nga, trầm bổng.
Cô là chị cả trong một gia đình nghèo ở Đà Lạt có tổng cộng đến 16 người con. Lên trung học, cô thi đậu vào trường nữ Bùi Thị Xuân danh tiếng nhất Đà Lạt, dù nhà nghèo đông con nhưng vẫn cố gắng học giỏi với ước mơ sau này trở thành cô giáo. Tuy nhiên từ nhỏ Như Mai (tên thật của Thanh Tuyền) đã say mê và có năng khiếu về ca hát, vì vậy vào năm 1959, khi chỉ mới vừa lên trung học, cô đã đoạt được giải Thần đồng Đà Lạt với ca khúc Nắng Đẹp Miền Nam của nhạc sĩ Lam Phương.
Đầu thập niên 1960, khi còn đang đi học, Thanh Tuyền được nhận vào hát ở đài phát thanh, đồng thời được người cậu chỉ dẫn nhạc lý sơ cấp. Trong một lần thu thanh tại đài phát thanh ca khúc Vọng Gác Đêm Sương của nhạc sĩ Mạnh Phát, được chính nhạc sĩ Mạnh Phát tình cờ nghe được và nhận ra những tiềm năng của cô nữ sinh Đà Lạt, sau đó nói lại với nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông – Giám đốc hãng dĩa Continental.
Thanh Tuyền trở thành học trò của nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông, sau đó cũng trở thành học trò của nhạc sĩ Mạnh Phát, và được 2 nhạc sĩ tên tuổi này hết lòng nâng đỡ để sau đó trở thành một danh ca nhạc vàng nổi tiếng suốt hơn nửa thế kỷ qua.
Rời quê hương Đà Lat, Thanh Tuyền xuống Sài Gòn ở chung với vợ chồng nhạc sĩ Maknh Phát – Minh Diệu để học nhạc và bắt đầu những bước đầu tiên trên con đường sự nghiệp.
Ca khúc đầu tiên được ca sĩ Thanh Tuyền thu trong dĩa nhựa là Dấu Chân Kỷ Niệm (của thầy là nhạc sĩ Mạnh Phát), ngay lập tức đã để lại dấu ấn đậm nét trong lòng khán giả. Cô cũng góp mặt lần đầu tiên trong một chương trình nhạc của nhạc sĩ Phạm Mạnh Cương trên đài truyền hình và liên tục trong nhiều chương trình khác.
Click để nghe Thanh Tuyền hát Dấu Chân Kỷ Niệm
Mặc dù là học trò của Nguyễn Văn Đông và độc quyền cho hãng Sơn Ca và Continental của nhạc sĩ này, nhưng Thanh Tuyền vẫn được cho phép hát cho các hãng khác, đặc biệt là vào năm 1966, khi cô bắt đầu cộng tác với hãng đĩa Asia Sóng Nhạc và Hãng Dĩa Việt Nam, tên tuổi Thanh Tuyền vụt sáng với rất nhiều ca khúc ăn khách, nhất là Đà Lạt Hoàng Hôn và Nỗi Buồn Hoa Phượng, những bài hát đã khẳng định được tên tuổi và vị trí của Thanh Tuyền đối với công chúng.
Cho đến năm 18 tuổi (1966), Thanh Tuyền đã là một cái tên sáng giá trong làng nhạc Sài Gòn, nhưng cô chỉ thu dĩa và hát cho đài phát thanh. Sau đó cô mới đủ tuổi hát phòng trà và đặt chân vào hát tại các vũ trường như Tự Do, Maxim’s… Thời đỉnh cao, Thanh Tuyền cho biết cô hát cho 6 phòng trà mỗi đêm.
Từ năm 1967 – 1968, Thanh Tuyền bắt đầu hát song ca cùng ca sĩ Chế Linh và trở thành một hiện được, trở thành đôi song ca nhạc vàng được yêu thích nhất từ trước đến nay. Người ghép đôi để Thanh Tuyền hát song ca cùng Chế Linh chính là 2 người thầy là nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông và Mạnh Phát. Bản thu thanh “Hái Hoa Rừng Cho Em” của nhạc sĩ Trương Hoàng Xuân trong dĩa nhựa Continental đánh dấu lần đầu Chế Linh – Thanh Tuyền song ca và ăn khách ngoài mong đợi. Những hãng đĩa khác sau đó đã tiếp tục khai thác cặp đôi song ca này, cũng như hàng loạt ca khúc được sáng tác để Chế Linh – Thanh Tuyền song ca, đó là Con Đường Xưa Em Đi, Phút Cuối, Tình Bơ Vơ…
Click để nghe Chế Linh và Thanh Tuyền song ca Hái Hoa Rừng Cho Em
Năm 1970, Thanh Tuyền đoạt 2 giải Kim Khánh là nữ ca sĩ được yêu thích nhất và album được yêu thích nhất trên báo Trắng Đen do khán thỉnh giả bình chọn. Từ năm 1972 – 1974, theo cuộc trưng cầu ý kiến độc giả của nhật báo Trắng Đen, Thanh Tuyền đều được bình chọn là nữ ca sĩ ăn khách nhất.
Năm 1968, Thanh Tuyền lên xe hoa, cô không hát phòng trà nữa mà chỉ tiếp tục hát trong băng đĩa.
Năm 1970, Trung tâm Thúy Nga phát hành cuốn băng đầu tiên mang tên Tiếng Hát Thanh Tuyền 1 đã đạt được thành công ngoài mong đợi, là băng nhạc bán chạy nhất thời điểm đó.
Sau thành công của băng nhạc Tiếng hát Thanh Tuyền 1, Thanh Tuyền đã thu âm tiếng hát Thanh Tuyền 2 bán cho Hãng dĩa Việt Nam để phát hành. Hãng dĩa Việt Nam tiếp tục mời Thanh Tuyền thực hiện tiếng hát Thanh Tuyền 3, Thanh Tuyền 4 cho đến năm 1975.
Click để nghe băng nhạc Tiếng Hát Thanh Tuyền – 1 trong những băng nhạc vàng bán chạy nhất thập niên 1970
Đang ở trên đỉnh cao của danh vọng và sự nghiệp lừng lẫy thì cuộc đời Thanh Tuyền sang trang vào năm 1975. Chồng của cô vượt biên trước, để lại cô với 3 người con còn rất nhỏ (6 tuổi, 3 tuổi và 1 tháng tuổi) cùng lời hẹn sang ổn định trước thì đón 3 mẹ con sang Mỹ.
Nhưng suốt 3 năm, chồng đi biệt xứ không tin tức. Thanh Tuyền ở lại sống trong hoang mang rằng có thể chồng mình đã không vượt qua được những cơn bão trên đại dương. Nhưng thực tế, ông có được một cuộc sống ổn định trên đất Hoa Kỳ. Ở lại trong nước, Thanh Tuyền sống một cuộc sống thiếu thốn, bên nách 3 con thơ, vừa phải làm mẹ, vừa phải làm cha. Cuộc sống đỡ túng thiếu hơn khi Thanh Tuyền trở thành ca sĩ của đoàn Kim Cương.
Năm 1978, Thanh Tuyền quyết định đi Mỹ, cô tị nạn ở đải Pulau Bidong 1 năm trước khi sang Hoa Kỳ năm 1979. Tại đây cô tìm kiếm và gặp lại chồng, nhưng người này đã có gia đình mới. Sau đó Thanh Tuyền đi bước nữa với một người đàn ông đã giúp đỡ cô rất nhiều trong những năm tháng khó khăn sau 1975, cũng là người giúp cô đưa con sang được đến Mỹ.
Thanh Tuyền có tất cả bốn người con, gồm 3 người con với người chồng đầu và một người con với người chồng hiện tại. Trong số đó chỉ có con gái thứ ba Shayla theo nghiệp mẹ, một thời là ca sĩ độc quyền cả trung tâm Asia. Con trai cả của bà là Don Nguyễn và là chồng của nữ nghệ sĩ cải lương Ngọc Huyền.
Hiện nay dù đã ở tuổi ngoài 70 nhưng danh ca Thanh Tuyền vẫn hát live tốt và vẫn thoả sức được sống cùng niềm đam mê ca hát, nghiệp dĩ đã gắn bó với cô suốt hơn nửa thế kỷ qua. Có được điều này là nhờ người chồng luôn đứng sau ủng hộ, hỗ trợ nữ danh ca. Thanh Tuyền từng cho biết: “Anh vừa là bạn đời, người thầy vừa là khán giả khó tính nhất mà tôi từng gặp. Tuy không phải là nghệ sĩ, anh có trình độ, cho tôi ý kiến mỗi lần có bài hát mới”.
Trong lần về nước năm 2016, danh ca Thanh Tuyền tâm sự về cuộc sống viên mãn của mình sau nhiều năm thăng trầm:
Tôi được may mắn có cuộc sống viên mãn, không phải bôn ba nữa. Những ngày cuối đời của tôi bây giờ là phần thưởng của ơn trên. Như vậy tôi thấy mình “quá lời” rồi, chỉ được thêm thôi. Trên đời này không có gì tồn tại mãi, đó là quy luật, nên tôi thấy giây phút nào còn được là trân quý. Được hát cho khán giả giây phút nào thì hay phút đó.
Hiện tại, vợ chồng Thanh Tuyền đang sống tại Mỹ. Nếu không đi hát, hai người sẽ dành thời gian để nấu cơm, làm vườn, tận hưởng cuộc sống bình dị và hạnh phúc.
Một số hình ảnh hiện nay của Thanh Tuyền:
Một số hình ảnh đẹp của Thanh Tuyền trước 1975:
Đông Kha – chuyenxua.net
